2.65
Hic Africanus: Puto nobis mox de instituendis et
conservandis civitatibus aptiorem, Tubero, fore disserundi locum; de optimo autem statu equidem arbitrabar me satis respondisse ad id, quod quaesierat Laelius. Primum enim numero definieram genera
civitatum tria probabilia, perniciosa autem tribus illis
totidem contraria, nullumque ex eis unum esse optimum, sed id praestare singulis, quod e tribus primis
esset modice temperatum.
2.66 Quod autem exemplo nostrae civitatis usus sum, non ad definiendum
optimum statum valuit (nam id fieri potuit sine exemplo), sed ut civitate maxima reapse cerneretur
quale esset id, quod ratio oratioque describeret. Sin -- --
autem sine ullius populi exemplo genus ipsum exquiris optimi status, naturae imagine utendum est
nobis, quoniam tu hanc imaginem urbis et populi ni
ch. 40
2.67
quem iam dudum quaero et ad
quem cupio pervenire. [Note] Prudentem fortasse quaeris? Tum ille: Istum ipsum. [Note] Est tibi ex eis ipsis,
qui adsunt, bella copia, vel ut a te ipso ordiare. Tum
Scipio: Atque utinam ex omni senatu pro rata parte
esset! Sed tamen est ille prudens, qui, ut saepe in
Africa vidimus, immani et vastae insidens beluae coercet
et regit beluam, quocumque vult, levi admonitu †non
actu inflectit illam feram. [Note] Novi et, tibi cum
essem legatus, saepe vidi. [Note] Ergo ille Indus aut
Poenus unam coercet beluam, et eam docilem et humanis moribus adsuetam; at vero ea, quae latet in
animis hominum quaeque pars animi mens vocatur,
non unam aut facilem ad subigendum frenat et domat, si quando id efficit, quod perraro potest. Namque et illa tenenda est ferox
ch. 41
